หากจะกล่าวถึง สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง สิ่งที่งดงามคู่กับพระองค์มาโดยตลอดคือ "ผ้าไทย"

พระองค์ทรงมีพระราชกรณียกิจเกี่ยวกับด้านผ้าไหมและผ้าทอ และไม่ได้เป็นเพียงการอนุรักษ์งานศิลปะแขนงหนึ่ง แต่คือ การสร้างสรรค์ที่ยิ่งใหญ่ที่สุดของแผ่นดิน

สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ถูกขนานนามว่า "พระมารดาแห่งไหมไทย" ไลฟ์สไตล์ ไทยรัฐออนไลน์ เปิดมิติ 5 ศูนย์กลางศิลปาชีพ พลิกฟื้นเศรษฐกิจและแฟชั่นไทยสู่สากล

โดยโครงการส่งเสริมศิลปาชีพของสมเด็จพระพันปีหลวง (สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง) มีการจัดตั้ง ศูนย์ศิลปาชีพและโครงการส่งเสริมศิลปาชีพ กระจายอยู่ทั่วประเทศ เพื่อส่งเสริมอาชีพหัตถกรรมพื้นบ้านแก่ราษฎร ซึ่งงาน ผ้าทอและผ้าไหม เป็นงานหลักที่ทรงให้ความสำคัญอย่างยิ่ง

แหล่งศูนย์กลางผ้าทอ และศูนย์ศิลปาชีพสำคัญ มีดังนี้ 

...


1. โรงฝึกศิลปาชีพ สวนจิตรลดา กรุงเทพฯ

ถือเป็น ศูนย์กลางงานศิลปาชีพ แห่งแรกๆ และเป็นจุดเริ่มต้นในการฝึกหัดหัตถกรรมไทยแขนงต่างๆ รวมถึงการทอผ้า ให้แก่บุตรหลานราษฎรที่มีฐานะยากจน


2. ศูนย์ศิลปาชีพบางไทร จังหวัดพระนครศรีอยุธยา

เป็นศูนย์ฝึกขนาดใหญ่ ที่พัฒนาต่อมาจากโรงฝึกศิลปาชีพสวนจิตรลดา เพื่อรองรับนักเรียนที่สนใจศิลปหัตถกรรมไทยจำนวนมาก รวมถึงการทอผ้า

3. พื้นที่ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ

เป็นจุดเริ่มต้นที่สำคัญที่สุดของงานผ้าทอ เนื่องจากเป็นพื้นที่ที่พระองค์ทรงเล็งเห็นความงดงามของ ผ้าไหมมัดหมี่ ในช่วงที่เสด็จฯ เยี่ยมราษฎรหลังอุทกภัยในปี พ.ศ. 2513

มีการจัดตั้ง ศูนย์ศิลปาชีพพิเศษ และโครงการส่งเสริมงานทอผ้าไหมมัดหมี่ และ ผ้าไหมแพรวา (กาฬสินธุ์) ในหลายจังหวัด เช่น ศูนย์ศิลปาชีพบ้านกุดนาขามจังหวัดสกลนคร (เน้นผ้าไหมมัดหมี่),ศูนย์ศิลปาชีพบ้านยางน้อย จังหวัดอุบลราชธานี,ศูนย์ฯ ในพื้นที่จังหวัดอุดรธานี และอื่นๆ อีกมากมาย

4. พระตำหนักทักษิณราชนิเวศน์ จังหวัดนราธิวาส

เป็นศูนย์ศิลปาชีพในภาคใต้ที่มีการส่งเสริมงานหัตถศิลป์ในท้องถิ่น ซึ่งมีงานผ้าและหัตถกรรมอื่นๆ ที่แตกต่างไปตามวัฒนธรรมของภาคใต้

5. พิพิธภัณฑ์ผ้าในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ กรุงเทพมหานคร

แม้จะไม่ใช่แหล่งผลิตโดยตรง แต่เป็น แหล่งอนุรักษ์ จัดเก็บ และจัดแสดงผ้าไทย ผ้าไหม และฉลองพระองค์จากผ้าไทยที่ทรงใช้จริง เพื่อสืบสานและเผยแพร่มรดกผ้าไทยสู่สาธารณชน

อย่างไรก็ตาม มูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพฯ ได้ขยายการดำเนินงานไปทั่วประเทศ มีศูนย์ศิลปาชีพมากกว่า 140 แห่งและโครงการส่งเสริมอีกมากมาย โดยมีภาคตะวันออกเฉียงเหนือเป็นแหล่งผ้าไหมมัดหมี่และผ้าทอที่โดดเด่นเป็นพิเศษนั่นเอง